Πριν τη λευκή σελίδα
«Όλιβερ Τουίστ» του Καρόλου Ντίκενς
Γράφει ο Αλέξανδρος Στεργιόπουλος – Λογοτεχνία + Ποίηση – 10/08/2016
Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.
Πώς «γεννήθηκε» ο «Όλιβερ Τουίστ» του Καρόλου Ντίκενς
Η αρχή αυτού του κλασικού μυθιστορήματος βρίσκεται στο ιστορικό παρασκήνιο της εποχής που γράφτηκε. Όχι κάτι πρωτόγνωρο, μια και πάντα οι δραστικές αλλαγές επιδρούσαν καταλυτικά στα μεγαλεπήβολα λογοτεχνικά εγχειρήματα. Οι εξελίξεις στην παραγωγή και κατ’ επέκταση στο κοινωνικό σώμα της Αγγλίας ήταν που «έσπρωξαν» τον Ντίκενς να γράψει τον «Όλιβερ Τουίστ».
Τον 18ο αιώνα η Βιομηχανική Επανάσταση οδήγησε σε σειρά σοβαρών συνεπειών. Στις αρχές του 19ουαιώνα η Αγγλία έζησε τις πιο έντονες κοινωνικές μεταλλάξεις στην ιστορία της. Η βιομηχανική και αστική ανάπτυξη δημιούργησαν τεράστια κοινωνικά προβλήματα. Ο πληθυσμός αυξήθηκε απότομα και πολλοί εργαζόμενοι μετανάστευσαν στις πόλεις. Το έθνος άκμαζε, εντούτοις η λαμπερή βιτρίνα έκρυβε τη φτώχεια, το έγκλημα και την αθλιότητα. Ο Ντίκενς προσπάθησε να τραβήξει την προσοχή του αναγνώστη στα μειονεκτήματα και τα δεινά της κοινωνικής μεταμόρφωσης.
Οι επικρατούσες κοινωνικές συνθήκες επέδρασαν σημαντικά στον δημιουργό που ήθελε να φέρει τον αναγνώστη αντιμέτωπο μ’ αυτές. Ο Ντίκενς ήθελε οι αναγνώστες του να αντιμετωπίσουν τη φοβερή δυστυχία των φτωχών και να δουν την ανεπάρκεια των θεσμικών οργάνων. Οι πένητες ήταν αναγκασμένοι να συγκεντρώνονται, να ζουν και να εργάζονται σε πτωχοκομεία όπου λάμβαναν στοργή και φροντίδα. Σταδιακά όμως αυτά τα ιδρύματα έγιναν σύμβολο ξεπεσμού μια και στα περισσότερα οι συνθήκες ήταν άθλιες. Οι σύζυγοι χωρίζονταν από τις γυναίκες τους, τα παιδιά δεν έπαιρναν την κατάλληλη φροντίδα, οι ασθένειες εξαπλώνονταν και το φαγητό ήταν ανεπαρκές. Στις αρχές του 19ου αιώνα νέοι νόμοι πέρασαν για να απαλύνουν τη δυστυχία. Φευ! Αντίθετα χειροτέρεψαν την κατάσταση.
Ο διάσημος ήρωας του Ντίκενς είναι ένας από τους πολλούς εξαθλιωμένους εκείνης της περιόδου. Στο πρόσωπό του αντανακλούσαν όλα τα βάσανα για ένα κομμάτι του πληθυσμού που δεν φαινόταν. Στην ουσία πρόκειται για αντίδραση – αντίσταση από τον συγγραφέα, μια και αυτά που έβλεπε δεν γινόταν να τα προσπεράσει. Το βιβλίο, στην ουσία, δεν γράφτηκε από τον Ντίκενς, αλλά από την ίδια την εποχή. Τη Βικτωριανή. Η σκληρότητα και η βίαιη εκτόπιση των μη προνομιούχων ήταν τα υλικά που ζυμώθηκαν στο μυαλό του και μας έδωσαν αυτό το διαχρονικό (δυστυχώς) έργο.
Ενόχλησε την καλή κοινωνία
Ο Ντίκενς μέσω του «Όλιβερ Τουίστ» εξέφρασε την αγανάκτησή του για τις καταχρήσεις της βικτωριανής κοινωνίας. Το μεγαλύτερο μέρος της επίθεσής του αφορά στις προσπάθειες κυβέρνησης και εκκλησίας να ανακουφίσουν τους φτωχούς. Θεσμικά είχε την ονομασία «Poor Law». Ο συγγραφέας αποδομεί τις αδυναμίες τους και σατιρίζει την απανθρωπιά των ιδρυμάτων και των ανθρώπων που δεν μπορούν να δουν τα λάθη τους. Κριτικάρει τον νόμο του 1834, τα φιλανθρωπικά ιδρύματα βουτηγμένα στη διαφθορά, την υποκρισία των αρχόντων, το δικαστικό σύστημα και στους αστυνομικούς. Ο Ντίκενς στηλιτεύει την αδικία στη χώρα του.
Το βιβλίο (το δεύτερό του μυθιστόρημα), λοιπόν, γράφτηκε για συγκεκριμένο σκοπό: Να καταδείξει τις απάνθρωπες συνθήκες που προκάλεσαν οι «μεταρρυθμιστικές» κινήσεις εκείνης της περιόδου. Εκδόθηκε το 1838. Μάλλον τα κατάφερε γιατί ενόχλησε την καλή κοινωνία η οποία προσπαθούσε να αγνοήσει την πικρή αλήθεια. Μάλιστα, ο Λόρδος Melbourne όταν διάβασε τον «Όλιβερ Τουίστ» δήλωσε:
«Αφορά πτωχοκομεία, πορτοφολάδες και κατασκευαστές φέρετρων. Δεν μου αρέσουν αυτά τα πράγματα. Θέλω να τα αποφεύγω. Δεν μου αρέσουν στην πραγματικότητα και γι’ αυτό δεν θέλω να παρουσιάζονται».
Πηγές
-http://educationcing.blogspot.gr/2012/06/historical-background-of-oliver-twist.html
-http://www.charlesdickensinfo.com/novels/oliver-twist/
αναδημοσίευση από εδώ:
Posted in: Uncategorized
Ώρα Κοινής Ανησυχίας 
vequinox
12 Αὔγουστος 2016
Τὸ παρὸν ἀναδημοσιεύθηκε στὸ Manolis.