Δημοκρατία δεν είναι μόνο οι εκλογές και το κράτος δικαίου

«Στην δημοκρατική αναταραχή του 21ου αιώνα, οι πολίτες επιθυμούν ακόμα την προστασία των νόμων και το δικαίωμα να εκλέγουν αντιπροσώπους, όμως τα δικαιώματα αυτά δεν φαίνονται πλέον αρκετά για να νομιμοποιήσουν μία κυβέρνηση στα μάτια του κόσμου. Οι πολίτες επιθυμούν επίσης να συμμετέχουν άμεσα στις πολιτικές επιλογές.

Τον 20ο αιώνα, η νομιμοποίηση των κυβερνήσεων βασιζόταν σχεδόν εξ ολοκλήρου στο κράτος δικαίου και το δικαίωμα στην ψήφο.

Στο μέλλον, κυβερνήσεις θα εκλέγονται ή θα καταρρέουν ανάλογα με το αν επιτρέπουν στους πολίτες να πάρουν έναν ουσιαστικό ρόλο στον καθορισμό της ατζέντας των πολιτικών θεμάτων, την διαδικασία λήψης αποφάσεων, επίλυσης προβλημάτων και δημιουργίας κοινοτήτων.

Αυτή την στιγμή συντελούνται δημοκρατικές αλλαγές λόγω της μετακίνησης των τεκτονικών πλακών μεταξύ των πολιτών και των κυβερνήσεων.

Ως πληθυσμός είμαστε καλύτερα εκπαιδευμένοι παρά ποτέ. Δεν δεχόμαστε τους ειδικούς και τις αυθεντίες όπως συνηθίζαμε να κάνουμε. Είμαστε δικτυωμένοι μέσω του διαδικτύου αλλά και δια μέσου ενός σχεδόν άπειρου αριθμού δυνατών διασυνδέσεων και πηγών πληροφορίας.

Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι έχουν πλέον περισσότερες ικανότητες. Αν οι κυβερνήσεις, η κοινωνία των πολιτών και άλλοι θεσμοί είναι σε θέση να απελευθερώσουν αυτό το δυναμικό, είναι το ερώτημα που κρύβεται πίσω από τα περισσότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία.

Αυτή η νέα πραγματικότητα της αύξησης των ικανοτήτων των πολιτών φέρνει σε δύσκολη θέση κάποιους από τους δημόσιους λειτουργούς. Παγιδευμένοι μέσα σε συστήματα τα οποία έχουν σχεδιασθεί για να διαφυλάξουν την ειδημοσύνη τους, βάλλονται από ανθρώπους που δεν πιστεύουν πλέον τα στοιχεία που επικαλούνται και δεν δέχονται την αυθεντία τους. Συχνά, σε δημόσιες εκδηλώσεις, έρχονται αντιμέτωποι με εχθρικούς ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα να είναι δικαιολογημένα σκεπτικοί σχετικά με τις αρετές, τις ικανότητες και την ευθυκρισία των συμπολιτών τους.

Παρόμοια, οι πολίτες είναι επίσης δύσπιστοι για τις αρετές, τις ικανότητες και την ευθυκρισία των δημόσιων λειτουργών.

Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να κάνουν επιλογές σε κάθε τομέα της ζωής τους, όπως τι να αγοράσουν, που να ζήσουν, πώς να βιοπορισθούν, αλλά είναι ελάχιστες οι επιλογές που μπορούν να κάνουν στην δημόσια σφαίρα, εκτός από τον ποιον από τους δύο υποψηφίους να επιλέξουν στις εκλογές. Στις Η.Π.Α. η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση έχει φτάσει το κατώτερο σημείο που έχει καταγραφεί ποτέ.

Η ασυμφωνία αυξάνεται 

Ο τυπικός, κλασικός τρόπος συμμετοχής των πολιτών είναι κυρίως βαρετές συνελεύσεις στις οποίες οι πολίτες έχουν μόνο ελάχιστα λεπτά μπροστά από ένα μικρόφωνο προκειμένου να εκφράσουν τα παράπονα τους στους αιρετούς.

Αυτές οι συναντήσεις είναι σχεδόν ολοκληρωτικά άχρηστες στο να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των πολιτών και της κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα φαίνεται να κάνουν τα πράγματα ακόμα περισσότερο άσκημα.

Η διαφορά μεταξύ του τι προσμένουν οι πολίτες και πως οι κυβερνήσεις λειτουργούν  είναι τεράστια. Στις περισσότερες από τις λειτουργίες τους τα πολιτικά μας συστήματα είναι πολιτείες (republics) και όχι λειτουργικές δημοκρατίες (democracies).

Παρόλα αυτά, τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξαν κυβερνήσεις οι οποίες πρωτοπόρησαν στην δημιουργία νέων διαδικασιών, μορφών και δομών εμπλοκής των πολιτών.

Απελευθερώνοντας το πολιτικό δυναμικό

Οι καινοτομίες που έχουν εμφανισθεί τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνουν εντατικές, πρόσωπο με πρόσωπο διαβουλεύσεις, κατάλληλα διαδικτυακά εργαλεία, και υψηλής σημασίας πρωτοβουλίες, τα οποία χρησιμοποιούν τις δυνατότητες των πολιτών στην επίλυση δημόσιων προβλημάτων.

Πολλές από αυτές τις καινοτομίες ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες και τους στόχους των πολιτών, αποτυπώνοντας την δυναμική της εμπλοκής τους στην διαδικασία λήψης δύσκολων αποφάσεων και την αντιμετώπιση ανυπέρβλητων προκλήσεων.

Μέχρι τώρα, τέτοιου είδους διαδικασίες ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Γενικά, οι βασικές αρχές και οι πρακτικές των μεθόδων αυτών δεν είναι βαθιά ενσωματωμένες στις διεργασίες μέσω των οποίων οι κυβερνήσεις και οι κοινότητες λειτουργούν.

Αν οι κυβερνήσεις κάνουν ένα βήμα παραπέρα, από σποραδικά δημοκρατικά πειράματα σε ενσωματωμένες πολιτικές πρακτικές, ίσως αποκτήσουν μεγαλύτερη νομιμοποίηση αφού θα έχουν προσφέρει στους πολίτες αυτό που οι τελευταίοι επιθυμούν:

Δημόσια Διαφάνεια – Δεν αρκεί να είναι τα δεδομένα και οι πληροφορίες της διακυβέρνησης διαθέσιμα στους πολίτες. Θα πρέπει να προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο, με τις πληροφορίες να είναι διαθέσιμες με έναν τρόπο που θα είναι εύκολο στους πολίτες να τις βρουν, κατανοήσουν και να δράσουν σύμφωνα με αυτές.

Πολιτική Εμπλοκή – Ευκαιρίες για τους ανθρώπους να εργαστούν μαζί και με την υποστήριξη και την αναγνώριση της κυβέρνησης να είναι σε θέση να επιλύσουν προβλήματα ή να αδράξουν τις ευκαιρίες να βελτιώσουν τις κοινότητες τους.

Άμεση Δημοκρατία – Αποδοτικές διαδικασίες συλλογικών αποφάσεων, οι οποίες θα συμπεριλαμβάνουν την δυνατότητα για τους ανθρώπους να θέσουν την ατζέντα μέσω δικών τους πρωτοβουλιών και να αποφασίζουν μέσω δημοψηφισμάτων.

Χρησιμοποιώντας αυτές τις δημοκρατικές πρακτικές ως μέρος της διακυβέρνησης μπορούμε να μεταμορφώσουμε το πολιτικό μας πεδίο.

Σε χώρες αλλά και κοινότητες οι οποίες διαθέτουν περισσότερο συμμετοχικές μορφές διακυβέρνησης, οι πολίτες είναι πολύ πιθανότερο να εμπιστεύονται την κυβέρνηση και τους συμπολίτες τους και να πληρώνουν τους φόρους τους.

Για τους κυβερνόντες είναι πολύ ευκολότερο να ολοκληρώνουν τα προγραμματισμένα έργα και να διαχειρίζονται τα δημόσια οικονομικά αποδοτικά, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζονται λιγότερο κρούσματα διαφθοράς.

«Ένας μέρος να συναντηθούμε»

Τέλος, υπάρχει ακόμα ένας πολλά υποσχόμενος τρόπος να οικοδομήσουμε μία νομιμοποιημένη διακυβέρνηση. Ένας τρόπος τον οποίο συχνά προσπερνάμε επειδή είναι μία ποιότητα την οποία τείνουμε να συνδέουμε με την κοινότητα παρά με την διακυβέρνηση.

Όταν οι άνθρωποι συναντώνται συστηματικά προκειμένου να συζητήσουν, δημιουργούν σχέσεις και νιώθουν πως ανήκουν κάπου. Αν οι άνθρωποι σε αυτές τις ομάδες νιώθουν αρκετά ισχυροί να αλληλοεπιδράσουν με την κυβέρνηση με έναν ουσιαστικό τρόπο, τότε η κοινωνία ως σύνολο φαίνεται να εμφανίζει ισχυρότερη αίσθηση αυτοπεποίθησης, ευημερίας αλλά και εμπιστοσύνης στους κρατικούς θεσμούς.

Η πολιτική φιλόσοφος Χάνα Άρεντ (Hannah Arendt) είχε σημειώσει πως «Η δημοκρατία χρειάζεται ένα μέρος για να συναντηθούμε». Η αίσθηση αυτή είναι περισσότερο ίσως αληθής στις ημέρες μας, ακόμα και αν οι συναντήσεις αυτές είναι πλέον περισσότερο διαδικτυακές και όχι πρόσωπο με πρόσωπο συναθροίσεις.

Το πότε και το πώς οι άνθρωποι βρίσκονται μεταξύ τους μοιάζει περισσότερο ως μία ιδιωτική υπόθεση και όχι ως κάτι το οποίο αποτελεί πολιτικό ζήτημα. Όμως, μερικά από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα ακμάζουσας τοπικής δημοκρατίας έχουν παρατηρηθεί σε μέρη που οι δημόσιοι λειτουργοί υποστήριξαν, ήρθαν σε επαφή με τους πολίτες και έμαθαν μέσα από λαϊκές συνελεύσεις, σε χώρους ακτιβιστικών ομάδων, σχολείων, μπαρ, εστιατορίων αλλά και μέσω του διαδικτύου.

Η πόλη Decatur στην Γεωργία των Η.Π.Α. έχει υιοθετήσει δημιουργικούς τρόπουςπροκειμένου να συμπεριλαμβάνει τους πολίτες στον σχεδιασμό του προϋπολογισμού της. Μέσω διαφόρων διαδικασιών (Budget Expo, Touch the Budget, Budget Bingo, Budgets and Beer), οι δημοτικοί υπάλληλοι συναντώνται με τους πολίτες και τους εξηγούν τα ζητήματα των δημοτικών εξόδων ενώ ταυτόχρονα τους ζητούν να θέσουν τις δικές τους προτεραιότητες.

Οι συναντήσεις «Meet and Eat», εβδομαδιαία γεύματα στο Buckhannon της Δυτικής Βιρτζίνια, βοήθησαν τους πολίτες να δημιουργήσουν μία νέα αγροτική αγορά και να σχεδιάσουν και υλοποιήσουν νέους ποδηλατοδρόμους.

Συμμετοχικός προϋπολογισμός

Οι κάτοικοι στο Jun της Ισπανίας, χρησιμοποιούν το Twitter για να επικοινωνούν μεταξύ τους για οτιδήποτε, από την αντικατάσταση λαμπτήρων του δημοτικού φωτισμού μέχρι ζητήματα που αφορούν την πολιτική της Ε.Ε., ενώ ταυτόχρονα διαδίδουν κοινωνικές εκδηλώσεις, κλείνουν ραντεβού με γιατρούς και βρίσκουν ζώα συντροφιάς τα οποία χάθηκαν.

Οι πόλεις της Βραζιλίας, που ξεκίνησαν πρώτες να οργανώνουν διαδικασίες συμμετοχικού προϋπολογισμού πριν περίπου 20 χρόνια, πέτυχαν την εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία των θεσμών αυτών ακριβώς επειδή διεξάγονταν σε τακτά χρονικά διαστήματα, ήταν ανοικτά στους πολίτες και συνεχή μέσα στον χρόνο. Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι σήμερα μία από τις πιο διαδεδομένες δημοκρατικές καινοτομίες, με περισσότερες από 3.000 πόλεις σε όλο τον κόσμο να τον έχουν υιοθετήσει.

Σε όλα αυτά τα μέρη, η εμπλοκή των πολιτών είναι σημαντική εφόσον ικανοποιεί την έκφραση ενός μεγάλου εύρους αναγκών των ανθρώπων. Οι πόλεις αυτές έχουν πετύχει να φέρουν την κοινωνική και πολιτική σφαίρα κοντά την μία στην άλλη, δείχνοντας επίσης πως η διακυβέρνηση μπορεί να είναι περισσότερο οικεία, λογική και διασκεδαστική

Για δεκαετίες είμαστε προσκολλημένοι σε πολιτικά συστήματα που μας παρέχουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και την ευκαιρία να ψηφίζουμε για τους αντιπροσώπους μας, αλλά τίποτα άλλο. Σε όλον τον κόσμο, αυτή η περιορισμένη μορφή δημοκρατίας χάνει έδαφος απέναντι σε αυταρχικούς ηγέτες.

Προκειμένου να υπάρξει εμπιστοσύνη αλλά και νομιμοποίηση από τους πολίτες, οι επόμενες δημοκρατίες πρέπει να προχωρήσουν όχι μόνο σε μία καλύτερη κατανόηση του τι οι πολίτες επιθυμούν, αλλά επίσης στο πως οι πολίτες μπορούν να συμμετέχουν στην διακυβέρνηση.»

Κείμενο του Matt Leighninger, από εδώ.

Δημοσιεύτηκε just now από τον χρήστη selana

 

 

 

 

Posted in: Uncategorized